Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2010

Ο "ματωμένος Δεκέμβρης" - Αθήνα 1944 (Β΄)

Το ΕΑΜ συμμετείχε στην κυβέρνηση "Εθνικής Ενότητας" του Γεωργίου Παπανδρέου με έξι υπουργούς.
Η συνοχή της κυβέρνησης δοκιμάστηκε στις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία του νέου ελληνικού στρατού με ταυτόχρονο αφοπλισμό όλων των ένοπλων ομάδων και πολιτοφυλακών.
Στις 27 Νοεμβρίου συμφωνήθηκε η συγχώνευση όλων των στρατιωτικών σωμάτων, με τον ΕΛΑΣ να συμμετέχει κατά 50% στη στελέχωση του νέου σώματος.
Την επόμενη όμως μέρα ο Παπανδρέου υπαναχώρησε κάτω απ' τις πιέσεις των Εγγλέζων και των αντικομμουνιστών. Το ΕΑΜ αντιδρά, οι 6 υπουργοί του παραιτούνται και κηρύσσεται παλλαϊκό συλλαλητήριο για την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου και γενική απεργία για τη Δευτέρα.
Η ηγεσία του ΚΚΕ, μετά από αρκετούς δισταγμούς, αποφάσισε την ένοπλη σύγκρουση. Το διήμερο 3 και 4 Δεκεμβρίου οι διαδηλωτές και οι απεργοί θα εξωθούσαν την κυβέρνηση στα άκρα για να έχουν το άλλοθι να καταλάβουν την εξουσία με τα όπλα.
Ήδη, στις 1 Δεκεμβρίου, ο ΕΛΑΣ Αθήνας είχε καταρτίσει απόρρητο σχέδιο δράσης που προέβλεπε την κατάληψη των αστυνομικών τμημάτων στις συνοικίες καθώς και πολλών στρατηγικών σημείων της πόλης, όπως Τουρκοβούνια, Φιλοπάππου, Πεδίον Άρεως κλπ.
Οι σοσιαλδημοκρατικές συνιστώσες του ΕΑΜ, το "Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος" του Αλέξανδρου Σβώλου και η "Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας" του Ηλία Τσιριμώκου, επιθυμούσαν ειρηνικό διακανονισμό, αλλά η επιρροή τους ήταν μικρή...
Στο συλλαλητήριο της 3ης Δεκέμβρη προπορευόταν η "5η Αχτίδα" του ΚΚΕ που αποτελούνταν απ' τις συνοικιακές οργανώσεις Νέας Σμύρνης-Καλλιθέας. Οι διαδηλωτές δεν οπλοφορούσαν, εκτός απ' τα περίστροφα των αντρών της περιφρούρησης. Κρατούσαν πλακάτ με το σύνθημα "Λαοκρατία και όχι βασιλεία" και φώναζαν "Παπαντρέου παπατζή, εμπατίρισες κι εσύ"!
Στη γωνία Πανεπιστημίου και Βασ. Σοφίας, απέναντι απ' τη Μεγάλη Βρετανία, μπροστά απ' το κτίριο που στεγαζόταν τότε το υφυπουργείο Ασφαλείας, αστυνομικές δυνάμεις διέκοψαν την πορεία. Ο επικεφαλής τους Άγγελος Έβερτ, πατέρας του πρώην αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας Μιλτιάδη Έβερτ, φώναξε "αλτ, γιατί πυροβολώ"! Η κεφαλή της πορείας και οι ΕΛΑΣίτες που ακολουθούσαν συνέχισαν απτόητοι. Τότε ο Έβερτ φώναξε τρεις φορές "Πυρ!". Με την τρίτη ακούστηκαν πυκνοί πυροβολισμοί. Οι διαδηλωτές έπεσαν κάτω να σωθούν. Περίπου 20 απ' αυτούς σκοτώθηκαν, και αρκετοί τραυματίστηκαν.
Ο κύβος ερρίφθη. Τον λόγο είχαν πλέον τα όπλα...
Το ΕΑΜ είχε την ψευδαίσθηση πως στην αναμέτρηση δεν θα εμπλέκονταν οι Άγγλοι. Ή, αν το έκαναν, θα προκαλούσαν την επέμβαση των Σοβιετικών.
Η επιλογή της ένοπλης αναμέτρησης ήταν τραγικό λάθος της ηγεσίας της Αριστεράς. Οι ένοπλες δυνάμεις της μπορούσαν να καταλάβουν τα περιφερειακά αστυνομικά τμήματα. Μπορούσαν ακόμη να εξολοθρέψουν τους "Χίτες" του Θησείου. Αλλά αδυνατούσαν να επιβληθούν στις οργανωμένες δυνάμεις της Χωροφυλακής και της Αστυνομίας (όπως αποδείχθηκε με το Σύνταγμα Χωροφυλακής στου Μακρυγιάννη).
Πολύ περισσότερο δεν μπορούσαν ν' αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις της "Ορεινής Ταξιαρχίας" και του "Ιερού Λόχου" που είχαν διαπρέψει στα πεδία των μαχών κατά του Άξονα. Αδυνατούσαν, επίσης, να αντιπαρατεθούν στους άντρες της νεοσυσταθείσας Σχολής Ευελπίδων και της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων.
Φυσικά, δεν μπορούσε να γίνει συζήτηση για εξουδετέρωση των εμπειροπόλεμων Άγγλων αλεξιπτωτιστών, που διέθεταν θωρακισμένα άρματα και τρεις μοίρες μαχητικών αεροπλάνων...

6 σχόλια:

Γιώργος Σαρρής είπε...

Φίλε μου είναι πιά αποδειγμένο οτι τη σύγκρουση του Δεκέμβρη την αποφάσισαν οι Άγγλοι κι όχι το ΕΑΜ.Το ΕΑΜ πίστευε στην εξουσία που ήδη είχε και που νόμιζε πως δεν μπορούσε να χαθεί.Ζητούσε έντονα εκλογές γιατί ήταν βέβαιο πως θα τις κέρδιζε.Δέν ήθελε συνέχεια του πολέμου γιατί φοβόταν πως έτσι θα χανόταν η ευρεία συσπείρωση που είχε καταφέρει.Ακριβώς τα ίδια έβλεπαν και οι Άγγλοι και γι αυτό σχεδίασαν τον Δεκέμβρη.Πράγματι το ΕΑΜ δεν περίμενε τέτοια λυσασμένη εμπλοκή των Άγγλων.Αλλά αν οι Αγγλοι δεν μετέφεραν 50000 στρατό από την Ιταλία μέσα σε λίγες μέρες, ο Ιερός Λόχος και η αστυνομία θα είχαν καταρρεύσει χωρίς μεγάλες εμπλοκές μόνο από την πιεση του λαού και τα λίγα όπλα (σημαντικά όμως) του εφεδρικού ΕΛΑΣ.Αν μάλιστα έμπαινε στην Αθήνα ο τακτικός ΕΛΑΣ (που φαίνεται πως είχε αποφασιστεί να μην εμπλακεί στην Αθήνα) ειναι απόλυτα σίγουρο πως η μάχη θα είχε κερδηθεί από το ΕΑΜ.Αλλά το ΕΑΜ έδωσε μια μάχη που δεν ήθελε και δεν είχε επιλέξει να δώσει.Νόμιζε πως η υπεροχή και στο λαό και στα όπλα ήταν τόσο συντριπτική υπέρ του που απλά θα ανάγκαζε την κυβέρνηση Παπανδρέου να παίξει όπως είχε συμφωνηθεί δίνοντας στο ΕΑΜ αυτά που έτσι κι αλλιώς του αναλογούσαν.Και εκεί εκτίμησε τραγικά λάθος γιατί ήδη υπήρχε σχέδιο εξόντωσης του ΕΑΜ και συρρίκνωσης με κάθε τρόπο της δύναμης της Αριστεράς.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Φίλε, έχω την εντύπωση πως οι Άγγλοι απλά ώθησαν τα πράγματα στη σύγκρουση, κάτω από ευνοϊκές γι' αυτούς συνθήκες.
Ήθελαν να φέρουν την αναμέτρηση μέσα στο κέντρο της πόλης για να εκμεταλλευτούν τα δικά τους στρατιωτικά πλεονεκτήματα.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως το ΚΚΕ έπρεπε να πέσει στην παγίδα.
Επίσης, το ΚΚΕ, ως κυρίαρχη δύναμη του ΕΑΜ, προετοιμαζόταν από τον Αύγουστου του 1943 για ένοπλη κατάληψη της εξουσίας.
Αυτό έχει αποδειχθεί πλέον ιστορικά...

Γιώργος Σαρρής είπε...

Αν θέλεις ρίξε μια ματιά εδώ
http://giorgossarris.blogspot.com/2009/12/3-1944.html
και εδω
http://edoketora.blogspot.com/2009/12/44.html
Ο Δεκέμβρης 44 ειναι μια φοβερή και άδικη σελίδα της ιστορίας που οι απαντήσεις δεν είναι απλές.Αξίζει να την ψάξουμε αφού όλοι έχουμε κάτι να μάθουμε.
Το αν το ΕΑΜ σχεδίαζε κατάληψη της εξουσίας με τα όπλα δεν είναι καθόλου αποδειγμένο.Προφανώς και ήθελε την εξουσία.Αλλά και τα όπλα είχε και τη συντριπτική πλειοψηφία(αλλά σε ένα κίνημα εθνικοαπελευθερωτικό).Εμενε να επιβεβαιωθεί μετα τον πόλεμο με ΕΚΛΟΓΕΣ η επικράτηση του.Εκεί μπαίνουν οι Αγγλοι και τα αστικά κόμματα που φυσικά έχουν άλλο σχέδιο.Αν ήθελε με τη βία να καθαρίσει το παιχνίδι, μαλλον θα το είχε κάνει πριν τον Οκτώβρη που ήρθαν οι Αγγλοι.Και βέβαια δεν θα υπέγραφε Καζέρτα και Λίβανο.Λάθη η Αριστερά έκανε τότε πολλά.Αλλά δεν ηταν υπέύθυνη ΓΙΑ ΤΗ σφαγή του Δεκέμβρη.Ηταν μια συγκυρία τρομερά δύσκολη που δεν μπόρεσε να την χειριστεί.Αλλά από την άλλη και οι Ιταλοί(ΚΚΙ) που την "χειρίστηκαν" καλά...κατέληξαν στον Μπερλουσκόνι;;;;Δυσκολο να πείς λοιπόν τι έπρεπε και τι΄οχι.Μπορεί να είναι ακόμα νωρίς.Εχουμε δρόμο μπροστά μας. Να είσαι καλά.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Η αλήθεια είναι πως η ηγεσία του ΚΚΕ έδειξε αρκετά διστακτική στον χειρισμό της πολιτικής κατάστασης την περίοδο Οκτώβρη-Νοέμβρη 1944. Σ' αυτό έπαιξαν πολλοί παράγοντες ρόλο, όπως η απώλεια επικοινωνίας με τη Μόσχα, η εντύπωση πως τελικά οι Άγγλοι δεν θα εμπλακούν στα εσωτερικά μας κλπ.
Είχα διαβάσει σε διάφορες μελέτες για το σχέδιο του ΕΛΑΣ να καταλάβει βιαίως την εξουσία, που είχε καταρτιστεί πριν την 3η Δεκεμβρίου.
Το απόρρητο αυτό σχέδιο το είδα ολόκληρο δημοσιευμένο με ημερομηνία 1 Δεκεμβρίου στο αφιέρωμα που έκανε στα Δεκεμβριανά το "Εθνος".
Κατόπιν αυτού δεν χωράει αμφιβολία πως το κίνημα ήταν προαποφασισμένο και, απλώς, οι νεκροί της 3 Δεκέμβρη ήταν απλά η αφορμή...
Πάντως, με όσους Κομμουνιστές που έζησαν από κοντά τα Δεκεμβριανά μίλησα, κανείς δεν αρνήθηκε πως πρόθεσή τους ήταν να πάρουν την εξουσία με τα όπλα, πριν ακόμη φύγουν οι Γερμανοί.
Κατηγορούν, μάλιστα, την ηγεσία του κόμματος που ενήργησε καθυστερημένα και διστακτικά!
Θυμίζω, επίσης, πως στο συλλαλητήριο της 3ης Δεκέμβρη, κεντρικά συνθήματα ήταν "λαοκρατία" και "όχι στην επιστροφή του βασιλιά"!
Κουβέντα για διενέργεια ελεύθερων εκλογών!

Καλό σ/κ φίλε

Γιώργος Σαρρής είπε...

Την άνοιξη του '44 το ΕΑΜ έκανε εκλογές στην ελεύθερη Ελλάδα,όπου για πρώτη φορά ψήφισαν και οι γυναίκες.Εγινε λοιπον τότε η κυβέρνηση του βουνού και σε πολλά μέρη της επαρχίας λειτούργησε για λίγους μήνες ενα καθεστώς λαϊκής αυτοδιαχειριζόμενης δημοκρατίας, με εντυπωσιακή απήχηση στο λαό.Πρωτοφανής συμμετοχή του κόσμου στις αποφάσεις, διπλασιασμός και τριπλασιασμός στα μεροκάματα(ο παππούς μου ήταν δασεργάτης στη Χαλκιδική και σε μια νύχτα το μεροκάματό του έγινε τριπλάσιο με απόφαση του ΕΑΜ που ανακοινώθηκε στους πλοιοκτήτες μεταφορείς ξυλείας και έγινε δεκτή),οργάνωση σχολείων με μεταφορά δασκάλων στα χωριά απο το ΕΑΜ, νέες καλλιέργειες απο ανταλλαγή απόψεων των αγροτών,μοίρασμα στο λαό κατασχεμένων φορτίων από μαυραγορίτες, και όλα αυτά κάτω από το συντονισμό του ΕΑΜ.Αυτό το όνειρο ήταν που φοβήθηκαν οι Αγγλοι και τα παραδοσιακά κόμματα και αποφάσισαν να το ανατρέψουν.Το ΕΑΜ ειχε την εξουσία εξω απο την Αθήνα, και ειχε και πάνω από 100-150000 οργανωμένο στρατό.Την κατάληψη της εξουσίας με τη ΒΙΑ ΤΩΝ ΌΠΛΩΝ ΤΗΝ ΈΚΑΝΑΝ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ και η μειοψηφία των αστικών κομμάτων.Σχέδιο κατάληψης της εξουσίας με κίνημα δεν υπήρχε απο το ΚΚΕ παρα μόνο σκόρπιες σκέψεις.Αν υπήρχε θα είχε εφαρμοστεί και η μάχη θα είχε κερδηθεί.Ο "Ρ" της Τετάρτης 6/12 λέει καθαρά πως το ΕΑΜ φυσικά απορρίπτει κινηματικές λύσεις.Απο τις σοβαρές μαρτυρίες μάλιστα φαίνεται πως είχε αποφασιστεί να μην συμμετέχει ο τακτικός ΕΛΑΣ στη μάχη της Αθήνας, πράγμα που έγινε.Ο τακτικόε ΕΛΑΣ ΔΕΝ ΣΥΜΜΕΤΕΊΧΕ ΣΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ!Πράγμα τρελό βέβαια αλλά αληθινό.Το ΕΑΜ ζητούσε διαρκώς και τις μέρες του Δεκεμβρη εκλογές γιατί ηταν 100% βέβαιο πως θα τις κέρδιζε.(Γι'αυτό άλλωστε και δεν έγιναν).Οταν έγιναν το 1946 και παρά το ότι λόγω της αποχής του ΕΑΜ, οι ψηφοφόροι του ΕΑΜ ΔΕΝ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ( μιλάμε για την νεολαία του 1935-1945, αφού από τότε είχαν να γίνουν εκλογές)η αποχή ξεπέρασε το 50%!!(Ψήφισαν 1εκ σε πληθυσμό 4,5 εκ!) Και παρά το ότι φυσικά στο κάλεσμα για αποχή δεν υπάκουσαν όλοι οι αριστεροί, άλλοι απο φόβο της τρομοκρατίας και άλλοι γιατί δε συμφωνούσαν.Ειναι δε χωρίς αμφιβολία ότι το '46 το ΕΑΜ είχε λόγω της ήττας και της τρομοκρατίας χάσει μεγάλο μέρος της δύναμής του.Από όλα αυτά φαίνεται πως αν γινόντουσαν εκλογές και μάλιστα χωρίς Δεκεμβριανά, η νίκη του ΕΑΜ θα ήταν συντριπτική και με ποσοστά πολύ πάνω απο το 50%.Γι αυτό έπρεπε να γίνει ο Δεκέμβρης, γι αυτό έπρεπε να αφοπλιστεί ο ΕΛΑΣ,γι αυτό η τρομοκρατία των Ταγμάτων κλπ.Τώρα τι θα γινόταν αν....όποιος είναι μάγος ας το δηλώσει κι ας μας πεί.Πιθανόν όλη η ζωή να ήταν αλλιώς και προς το καλύτερο, αφού προσωπικά δεν νομίζω ότι στην Ελλάδα υπήρχαν συνθήκες Αλβανίας.Η συμμετοχή του λαού στο ΕΑΜικό κίνημα ήταν τέτοια που πιστεύω πως μπορούσε να εγγυηθεί τη Δημοκρατία.Αυτά πιστεύω εγώ και ειμαι βέβαιος, πως παρά τις διαφορές το ίδιο πάνω κάτω όνειρο μοιραζόμαστε.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Εννοείται πως μοιραζόμαστε ανάλογες αξίες και όνειρα...

Κι εγώ κατάγομαι από την Ευρυτανία, οπότε έχω ακούσει πολλές ιστορίες από την εποχή της Εθνικής Αντίστασης...

Όμως, η άποψή μου είναι πως το ΚΚΕ είχε πάντα το μυαλό του στην ένοπλη κατάληψη της εξουσίας.
Αυτό αποδεικνύεται κι από ένα ακόμη αναμφισβήτητο γεγονός: όσο ακόμα διαρκούσε η κατοχή, ο ΕΛΑΣ προσπαθούσε με κάθε τρόπο α εξοντώσει τις αντίπαλες αντιστασιακές οργανώσεις (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ-5/42Σ.Ε. κλπ) ακριβώς για να μην τις βρει μπροστά του μετά την απελευθέρωση!
Αν το ΚΚΕ είχε εμπιστοσύνη στην πλειοψηφία που εκπροσωπούσε και επιθουμούσε ειλκρινά να διεξαχθούν καθαρές εκλογές, δεν θα επεδίωκε την εκ των ρποτέρων εξόντωση των αντιπάλων του.
Και λέω ΚΚΕ, γιατί στο εσωτερικό του ΕΑΜ οι περισσότεροι σοσιαλδημοκράτες διαφωνούσαν με την τυχοδιωκτική και αντιδημοκρατική αυτή τακτική.