Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Πόσο "ήρωας" ήταν ο Μεταξάς;

Ο Μεταξάς προετοίμαζε τη χώρα σχεδόν αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της από βορρά βουλγαρικής απειλής. Μέχρι και ο μακαρίτης ο παππούς μου, ο κατσικοκλέφτης, είχε καταδικαστεί σε 6 μήνες καταναγκαστικά έργα στη "γραμμή Μεταξά" στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα...
Το Γενικό Επιτελείο Στρατού άρχισε να καταρτίζει αμυντικά σχέδια για ιταλική επίθεση μόνο μετά τον Απρίλιο του 1939 που η Ιταλία κατέλαβε την Αλβανία.
Ουσιαστικά, ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ξεκίνησε τον 15αύγουστο του 1940 με τον τορπιλισμό της "Έλλης". Η χερσαία επίθεση αποφασίστηκε απ' το ιταλικό Επιτελείο στις 15 Οκτωβρίου.
Η απόρριψη του ιταλικού τελεσιγράφου τα ξημερώματα της Δευτέρας, 28 Οκτωβρίου, δεν μπορεί να θεωρηθεί "ηρωική πράξη". Ο Μεταξάς ήξερε πολύ καλά πως το "ΝΑΙ" σήμαινε τον τεμαχισμό της Ελλάδας: ένα κομμάτι θα έπαιρναν οι Ιταλοί, ένα οι Βούλγαροι, τις Κυκλάδες και την Κρήτη θα καταλάμβαναν οι Άγγλοι κι αυτός θα παρέμενε (αν δεν τον είχαν ήδη "φάει" ο Βασιλιάς και οι Άγγλοι) ο "ξεφτιλισμένος πρωθυπουργός της πόλης-κράτους των Αθηνών"...
Οι Ιταλοί υποτίμησαν τους Έλληνες, γι' αυτό και στην πρώτη φάση του πολέμου χρησιμοποίησαν περιορισμένες δυνάμεις.
Αλλά και οι Έλληνες υπερτίμησαν τους Ιταλούς. Γι' αυτό και τα αρχικά σχέδια προέβλεπαν τακτική υποχώρηση μέχρι τα Τζουμέρκα και τον ποταμό Άραχθο, όπου θα δινόταν η αποφασιστική μάχη.
Με την έναρξη του πολέμου η ιταλική αεροπορία βομβάρδισε πολλές ελληνικές πόλεις. Τα περισσότερα θύματα είχε η Πάτρα.
Ο Μεταξάς ζήτησε από τους Άγγλους άμεση οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Απαίτησε να αναλάβουν αυτοί την άμυνα της Κέρκυρας και την αντιαεροπορική προστασία της Αθήνας. Οι Βρετανοί, όμως, ενδιαφέρονταν κυρίως για την Κρήτη, στην οποία μετέφεραν απ' τη Μέση Ανατολή δυνάμεις πεζικού και αντιαεροπορικά.
Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος διακρίνεται σε τρεις φάσεις:
α) Από 28 Οκτωβρίου έως 13 Νοεμβρίου 1940. Στο διάστημα αυτό διεξάγει αμυντικό πόλεμο και αντιμετωπίζει επιτυχώς την ιταλική επίθεση.
β) Από 14 Νοεμβρίου έως 28 Δεκεμβρίου 1940. Ο ελληνικός στρατός αντεπιτίθεται, εισβάλει στο αλβανικό έδαφος και καταλαμβάνει Κορυτσά, Πρεμετή, Αργυρόκαστρο, Αγίους Σαράντα, Χειμάρα...
γ) Από 28 Δεκεμβρίου 1940 έως 26 Μαρτίου 1941. Η ελληνική προέλαση ανακόπτεται, ο στρατός μας καθηλώνεται αλλά αντιμετωπίζει χωρίς εδαφικές απώλειες την ιταλική εαρινή αντεπίθεση.

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

Ιταλοί αντιφασίστες στον "κόκκινο" Βύρωνα...

Όταν η οικογένειά μου ήρθε απ' το Καρπενήσι στην Αθήνα, πιάσαμε ένα διαμερισματάκι στην οδό Κορυτσάς, δίπλα στην Αγιά Τριάδα του Βύρωνα.
Ο πατέρας μου με έγραψε στο 1ο Γυμνάσιο Βύρωνα, πίσω απ' το λόφο της Ανάληψης, το επονομαζόμενο και "κόκκινο σχολειό"! Και δεν ήταν υπερβολή. Δεν υπήρχε θρανίο που να μην είχε πάνω του χαραγμένο το σφυροδρέπανο. Ήταν η εποχή, σύντομη είν' αλήθεια, που οργανώθηκα στην ΚΝΕ...
Θυμάμαι πως όταν δεν είχα διαβάσματα είτε θα παρακολουθούσα τις προπονήσεις της Δόξας Βύρωνα είτε θα παίζαμε μπάλα στο γήπεδο του Εθνικού Αστέρα είτε θα πήγαινα σ' ένα γειτονικό καφενέ -εγώ το ενδεκάχρονο- όπου σύχναζαν γεροντίδια και διηγούνταν ιστορίες απ' την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά.
Μπορεί να μην πολυκαταλάβαινα, αλλά τους άκουγα με το στόμα ανοιχτό. Ανάμεσα στις άπειρες ιστορίες τους είχα ακούσει και για τρεις στρατιώτες Ιταλούς που λιποτάκτησαν τον Φθινόπωρο του 1943 και κατατάχθηκαν εθελοντικά στον ΕΛΑΣ του Βύρωνα.
Το είχα ξεχάσει εντελώς μέχρι που έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Ξενοφώντα Φιλέρη (που ως στιχουργός έγραψε μερικά απ' τα ωραιότερα τραγούδια του Κώστα Χατζή) "Οι σαλταδόροι του Βύρωνα". Στο βιβλίο αυτό με μεγάλη μου έκπληξη είδα ότι αναφέρονται οι τρεις Ιταλοί που από κατακτητές έγιναν αντιστασιακοί. Κι αφού συμπλήρωσα τα κομμάτια του παζλ που μου έλειπαν, λέω να καταγράψω με συντομία την ιστορία τους:
Ο Αρμάντο έλεγε πως ήταν βιομήχανος από τη Νάπολη. Κι όπως αποδείχθηκε μάλλον δεν ήταν ψέμα. Ήταν πολύ γκομενιάρης. Όσο υπηρετούσε στον φασιστικό στρατό, μαζί με τον οπλισμό του, είχε κι ένα τσουβάλι γόβες. Μ' αυτά έριχνε τα κοριτσόπουλα. Την έστηνε στο Σύνταγμα και τους χάριζε τη μία γόβα τη μια μέρα και τη δεύτερη την επόμενη. Έτσι διπλοπηδούσε!
Δεν ήταν καλός πολεμιστής και οι Βυρωνιώτες είχαν να λεν για την πολυλογία του.
Ο Αρμάντο τη γλύτωσε παρατρίχα στο μεγάλο μπλόκο των Γερμανών στο Βύρωνα, στις 7 Αυγούστου 1944, τότε που εκτελέστηκαν 11 πατριώτες.
Λίγο πριν την απελευθέρωση ο Αρμάντο ερωτεύτηκε μια κοπελιά στη Νέα Ελβετία του Βύρωνα. Την πήρε στην Ιταλία και παντρεύτηκαν. Δυστυχώς, η νύφη πέθανε πολύ νέα το 1947. Ο Αρμάντο την έφερε στην Ελλάδα και την ενταφίασε στο κοιμητήριο του Βύρωνα...
Ο Μάριο ήταν όμορφος, ψηλός κι αδύνατος. Προτιμούσε να παίζει το ακορντεόν του παρά να πυροβολάει. Σκοτώθηκε σε μια μάχη με τους Γερμανούς έξω ακριβώς απ' την Ανάληψη. Τον θάψανε μαζί με άλλους ΕΛΑΣίτες στο παρκάκι της Αγια-Τριάδας. Εκεί που ο Δήμος έχει φτιάξει κούνιες και παγκάκια. Σ' ένα απ' αυτά φίλησα και για πρώτη φορά στη ζωή μου το 1980...
Ο Αλεσάντρο ήταν κουλτουριάρης. Σιωπηλός και στοχαστικός. Διάβαζε συνεχώς.
Σε μια μάχη ανέβηκε στο καμπανιαριό του Προφήτη Ηλία στη Γούβα ως ελεύθερος σκοπευτής. Όταν οι ΕΛΑΣίτες του Βύρωνα υποχώρησαν προς τον Αϊ-Αρτέμη, κάτω απ' την πίεση των Γερμανών που ανέβαιναν απ' το Άλσος Παγκρατίου, ο Αλεσάντρο δεν πρόλαβε να τους ακολουθήσει.
Τον πυροβόλησαν και τον συνέλαβαν αιμόφυρτο. Κανείς δεν έμαθε τι απέγινε...

Σάββατο 16 Οκτωβρίου 2010

Δεν είναι "αριστερή" πρόταση να γίνουμε Β. Κορέα ή Κούβα!

Εδώ και δεκαετίες η Αριστερά είναι στριμωγμένη στη γωνία.
Το άνοιγμα των παγκόσμιων αγορών και η ανισορροπία δύναμης κεφαλαίου-εργασίας ανέτρεψαν τα μεταπολεμικά δεδομένα.
Κάθε προσπάθεια να "ρυθμιστούν" οι αγορές, κατευθύνει το κεφάλαιο σε χώρες που η εργασία είναι φτηνή, ο συνδικαλισμός ανύπαρκτος, οι συνθήκες εργασίας πρωτόγονες.
Έτσι, η όποια φιλεργατική πολιτική φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα. Τι να την κάνω, π.χ., την απαγόρευση των απολύσεων αν δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας;
Ένα ακραίο κομμάτι της Αριστεράς προτείνει την έξοδο απ' την Ε.Ε., την ΟΝΕ και το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να αντιληφθούμε τις συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής: επιστροφή στη δραχμή, υψηλός πληθωρισμός, απουσία επενδύσεων, κρατικοδιαιτισμός, μαζική ανεργία, φτώχεια, εξαθλίωση, οικονομική κατάρρευση... Όπως συμβαίνει στην Κούβα και στη Β. Κορέα.
Η λύση, κατά τη γνώμη μας, δεν βρίσκεται έξω αλλά μέσα στην ΟΝΕ. Δεν αγνοούμε τα προβλήματα ούτε τρέφουμε αυταπάτες. Η Γερμανία στα πλαίσια της Ε.Ε. έχει επιβάλλει μηχανισμούς "άνισης συναλλαγής". Που μεταφέρουν διαρκώς πόρους απ' την ευρωπαϊκή περιφέρεια στο ευρωπαϊκό κέντρο. Το κόστος που πληρώνουν χώρες όπως η Ελλάδα είναι μεγαλύτερο απ' την οικονομική βοήθεια που λαμβάνουν.
Στις σημερινές συνθήκες η πιο ρεαλιστική, και γι' αυτό πιο φιλολαϊκή λύση είναι η παραμονή μας στην ΟΝΕ και η πιστή τήρηση του "μνημονίου".
Να αποφύγουμε την οικονομική απομόνωση και χρεοκοπία.
Και συμμαχώντας με τις ευρωπαϊκές σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις και με τις χώρες του "ευρωπαϊκού Νότου" να προσπαθήσουμε να αμβλύνουμε τους μηχανισμούς της "άνισης συναλλαγής".
Το όραμα μιας κοινωνικά πιο δίκαιης Ευρώπης δεν είναι ουτοπία...

Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2010

Ένας χρόνος κυβέρνησης Γιώργου...

... ήταν αρκετός για να αποδείξει το αυτονόητο: ο μεγαλύτερος εχθρός των ιδεολογιών είναι η ίδια η πραγματικότητα.
Ημερομηνίες σταθμοί:
α) 28 Ιανουαρίου 2010: το μήνυμα που λαμβάνει στο Νταβός ο πρωθυπουργός είναι πλέον σαφές: η Ελλάδα όχι μόνο δεν θα βρίσκει φτηνές πηγές δανεισμού, αλλά δεν θα μπορεί καν να δανειστεί!
β) 6 Μαΐου 2010: η Βουλή ψηφίζει το Μνημόνιο και η Ελλάδα γλιτώνει απ' τη χρεοκοπία...

Κυριακή 3 Οκτωβρίου 2010

Τι θα γινόταν αν κυβερνούσε το ΚουΚουΕ...

Τον Οκτώβριο του 1944, το εργοστάσιο του Λαναρά στη Βέροια κρατικοποιήθηκε και πέρασε για λίγο στα χέρια του Κόμματος. Αντιγράφω από την απελπισμένη επιστολή του κομματικού αντιπροσώπου προς το "Γραφείο περιοχής Μακεδονίας", που εξηγεί γιατί η φάμπρικα έφτασε στα όρια της χρεοκοπίας:
"... Επειδή εδώ οι συνδικαλιστές και οι άλλες οργανώσεις νομίζουν ότι θα λύσουν το κοινωνικό πρόβλημα σε βάρος του εργοστασίου, καθημερινά έχουμε απ' αυτούς διάφορα αιτήματα... Οι εργάτες του εργοστασίου πλεονάζουν. Αν δούλευαν κανονικά θα περίσσευαν πολλοί. Απ' τους 1.400 περίπου οι 300 είναι συνταξιούχοι και αποσπασμένοι σε διάφορες οργανώσεις. Αυτοί όλοι που δεν δουλεύουν, παίρνουν τα μεροκάματά τους από το εργοστάσιο. Το εργοστάσιο δεν έχει έσοδα. Μόνος πελάτης είναι ο ΕΛΑΣ. Δουλεύουν 700 και πληρώνονται 1.400. Αντάρτες, ανάπηροι, αδικαιολόγητα απουσιάζοντες και περίσσιοι υπάλληλοι"...