Φιλέλληνες...

Όταν ξέσπασε η επανάσταση το 1821 διακρίνονται δύο τάσεις του φιλελληνισμού στην Ευρώπη.

Η πρώτη είναι ταυτόσιμη με τον φιλελευθερισμό και περιελάμβανε όλα τα πρωτοπόρα και προοδευτικά στοιχεία της εποχής (Νόρμαν, Σανταρόζα, Μάγερ, Σέλλευ κλπ) που βρίσκονταν σε ανοιχτή ρήξη με την ευρωπαϊκή αντίδραση και το πνεύμα της Ιεράς Συμμαχίας που υπερασπίζανε οι επίσημες κυβερνήσεις. Το ιδεολογικό περιεχόμενο της τάσης αυτής εξέφραζε λίγα χρόνια αργότερα ο Ιταλός επαναστάτης Γκιουζέππε Γκαριμπάλντι όταν, πολεμώντας για την ελευθερία της Αργεντινής έλεγε πως "το ίδιο κάνει, όπου πολεμά και πέφτει κανείς, φτάνει ν' αγωνίζεται για την ελευθερία"!
Η δεύτερη τάση του φιλελληνισμού ήταν συνιφασμένη με το ρομαντισμό της εποχής. Έβλεπε την Ελλάδα μονάχα σαν ιδέα, σαν μνημείο του ακατάλυτου αρχαίου ελληνικού πνεύματος που έπρεπε ν' αναστηλωθεί και να λαμπρύνει ξανά με την ανταύγεια της την Ευρώπη...
Ο σπουδαίος Άγγλος ποιητής Σέλλεϋ ανήκει στην πρώτη τάση. Δυστυχώς, πνίγηκε το 1822, σε ηλικία μόλις 30 ετών, καθώς ταξίδευε απ' την Ιταλία στην Ελλάδα. Θα μπορούσε, κάλλιστα, να εξελιχθεί σε έναν σοσιαλιστή επαναστάτη.
Ο Λόρδος Βύρων ανήκει στη δεύτερη τάση, κι αν δεν πέθαινε πρόωρα στο Μεσολόγγι, θα εξελισσόταν σ' έναν αστό φιλελεύθερο.
Στη δεύτερη τάση του φιλελευθερισμού ανήκε και ο Σκότος Ούρκαρτ (μετέπειτα βουλευτής). Ήρθε στην Ελλάδα, πολέμησε ως φιλέλληνας τρία χρόνια εναντίον των Τούρκων, αλλά τελικά απογοητεύθηκε απ' τους συμπατριώτες μας, έφυγε για την Τουρκία και έγινε θαυμαστής των Τούρκων! Δεν δίσταζε να υποστηρίζει δημόσια πως "οι Τούρκοι είναι το τελειότερο έθνος στον κόσμο απ' όλες τις απόψεις"!